22/07/2015 |
 |
Του Diarmaid Williams
International Digital Editor
http://www.powerengineeringint.com/articles/2015/07/ipp-body-says-greek-...
Ο σύνδεσμος που εκπροσωπεί του ανεξάρτητους ηλεκτροπαραγωγούς της Ελλάδας αναλύει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κλάδος, εκφράζοντας παράλληλα μία νότα αισιοδοξίας ότι τα προβλήματα αυτά μπορούν να ξεπεραστούν.
Ο Δρ. Γιώργος Στάμτσης, Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας προσφέρει στο Power Engineering International μία ευρεία ανάλυση των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί στη χώρα και υπογραμμίζει την ανάγκη για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά.
Ο Δρ. Στάμτσης υποστηρίζει ότι, ενώ η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού βρέθηκε αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις τα τελευταία 5-6 χρόνια, απόρροια της οικονομικής κρίσης και μίας σειράς από ελλείψεις στη διάρθρωση της αγοράς, οι πρόσφατες πολιτικές αναταράξεις και τα συνεπακόλουθα μεγάλα ζητήματα ρευστότητας, επιδείνωσαν περαιτέρω την κατάσταση.
«Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές από τους καταναλωτές, που βρίσκονταν ήδη σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, κλιμακώθηκαν περαιτέρω λόγω της επιβολής ελέγχου στη διακίνηση κεφαλαίων και στη γενικότερη οικονομική αβεβαιότητα. Συνεπώς, οι ήδη υπάρχουσες καθυστερήσεις στις πληρωμές προς τους ηλεκτροπαραγωγούς από τον ΛΑΓΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ (η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού λειτουργεί με το μοντέλο της υποχρεωτικής κοινοπραξίας) κλιμακώθηκαν, ασκώντας ακόμη μεγαλύτερη πίεση στη ρευστότητα των εταιρειών ηλεκτρισμού».
«Επιπλέον, η πολιτική αβεβαιότητα και η οικονομική επιβράδυνση, οδήγησε σε μείωση της ζήτησης για ρεύμα τον Ιούλιο, κυρίως καθώς η πλειοψηφία των τραπεζών υποχρεώθηκε να κλείσει τα υποκαταστήματά της, ενώ ένας σημαντικός αριθμός μικρών και μεσαίων βιομηχανιών, ανέστειλε τη λειτουργία του».
Παρά το εφιαλτικό τοπίο που διαμορφώθηκε, τα μέλη του ΕΣΑΗ παραμένουν αισιόδοξα για τη διαχείριση της κρίσης, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Σε συνέχεια της αρχικής συμφωνίας στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου, καθώς και των θετικών εξελίξεων που ακολούθησαν για την αποκλιμάκωση της κρίσης, τα μέλη του ΕΣΑΗ ελπίζουν ότι η ζήτηση θα ανακάμψει, καθώς η χώρα εισέρχεται στην περίοδο αιχμών και η ρευστότητα αναμένεται σταδιακά να αποκατασταθεί.
«Η ορατότητα παραμένει περιορισμένη, οπότε έχουμε υιοθετήσει μία συντηρητική προσέγγιση και φυσικά κάνουμε βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους σχεδιασμούς, αντί μακροπρόθεσμων. Είναι σημαντικό να τονιστεί, ωστόσο, ότι το γεγονός πως η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού λειτουργεί υπό το μοντέλο της υποχρεωτικής κοινοπραξίας και δεν υπάρχουν διμερή συμβόλαια, οδηγεί τους ηλεκτροπαραγωγούς να εγχέουν ενέργεια στο Σύστημα κατ’ εντολή του ΑΔΜΗΕ, σύμφωνα με τη ζήτηση και τις προσφορές που έχουν καταθέσει για την ενέργεια που προσφέρουν, στο πλαίσιο του Προημερήσιου Ενεργειακού Σχεδιασμού».
Σε ό, τι αφορά σε νέα ενεργειακά έργα, το ελληνικό τοπίο τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται από μαζική διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κι αυτή η εξέλιξη ήταν δεδομένη, ανεξαρτήτως των πρόσφατων οικονομικών αναταράξεων. Το μοναδικό γνωστό νέο έργο παραμένει η κατασκευή της λιγνιτικής μονάδας ‘Πτολεμαϊδα V’ από τη ΔΕΗ, που σύμφωνα με τις τελευταίες ανακοινώσεις αναμένεται να ξεκινήσει τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο.
Προς το παρόν δεν διαφαίνεται άμεσος κίνδυνος απώλειας θέσεων εργασίας στις εταιρείες-μέλη του Ελληνικού Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας. Οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί διατηρούν την ελπίδα ότι η κατάσταση θα αναστραφεί και μέχρι τότε παρακολουθούν τις εξελίξεις και εστιάζουν στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας των μονάδων και στη διαχείριση των προκλήσεων που θέτει το οικονομικό περιβάλλον.
Το Power Engineering International ζήτησε περισσότερες πληροφορίες για τη φύση των προκλήσεων που πρέπει να ξεπεραστούν προκειμένου να διατηρηθεί η αξιοπιστία της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού στο άμεσο μέλλον.
Ο Δρ. Στάμτσης σημείωσε ότι ο κλάδος θα έπρεπε να αντιμετωπίσει μία σειρά από δομικά ζητήματα, ανεξαρτήτως των πρόσφατων γεγονότων.
«Η οικονομική συγκυρία έχει αναμφίβολα επηρεάσει την αγορά ηλεκτρισμού, ενώ οι τελευταίες εξελίξεις έχουν περαιτέρω επιδεινώσει την κατάσταση. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε ωστόσο, ότι η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού αντιμετωπίζει μία σειρά από δομικά ζητήματα, ως αποτέλεσμα ελλιπών ρυθμιστικών παρεμβάσεων και πρακτικών που εμποδίζουν τον ανταγωνισμό στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού».
«Επιπρόσθετα, η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού χαρακτηρίζεται από τον ατελή της σχεδιασμό που δεν επιτρέπει την αποτελεσματική αποκάλυψη της πραγματικής αξίας της ενέργειας. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα υπάρχει μόνο Προημερήσια αγορά, τη στιγμή που στις χώρες της Ε.Ε. υπάρχει Προθεσμιακή, Προημερήσια και Ενδοημερήσια αγορά, καθώς και Αγορά Πραγματικού Χρόνου».
Στα προβλήματα των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών στην Ελλάδα ήρθε να προστεθεί και μία σειρά από ρυθμιστικές πρωτοβουλίες, που έθεσαν σε περαιτέρω κίνδυνο τη βιωσιμότητά τους. Επιπλέον, υπάρχει μία συνεχής καθυστέρηση στην απαλοιφή των στρεβλώσεων που δημιουργεί η δεσπόζουσα θέση του κρατικού μονοπωλίου, καθώς και στη δημιουργία των απαραίτητων μηχανισμών της αγοράς που θα αντιμετώπιζαν αυτές τις παθογένειες, επιτρέποντας στη χονδρεμπορική αγορά να αντανακλά την πραγματική αξία της ενέργειας.
Ο Δρ. Στάμτσης δήλωσε επ’ αυτού: «Αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως τα προβλήματα της αγοράς, οι παρούσες συνθήκες στην αγορά θα οδηγήσουν τελικώς στην οικονομική απόσυρση των μονάδων που λειτουργούν οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί στην Ελλάδα, θέτοντας σε κίνδυνο την μεσοπρόθεσμη ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας και δημιουργώντας σημαντικό έλλειμμα ενέργειας».
Ο Δρ. Στάμτσης είναι κατηγορηματικός. Η παρούσα κατάσταση στην Ελλάδα απαιτεί την πρόβλεψη μεταρρυθμίσεων για την ενεργειακή αγορά, αν η χώρα θέλει να βγει από την κρίση ισχυρότερη.
Η Ελλάδα παραμένει η πιο συγκεντρωμένη αγορά ηλεκτρισμού στην Ευρώπη, όπου η κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού ελέγχει ακόμα το 97% της λιανικής αγοράς και εξακολουθεί να απολαμβάνει αποκλειστική πρόσβαση σε φθηνές πηγές ενέργειας, όπως ο λιγνίτης και τα υδροηλεκτρικά.
«Ως αποτέλεσμα, οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί λειτουργούν σε ένα άνισο περιβάλλον αφού δεν μπορούν να σχηματίσουν ομοίως διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια παραγωγής και άρα να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις την κρατική εταιρεία σε επίπεδο προμήθειας», σημειώνει ο Δρ. Στάμτσης.
Λέει επίσης ότι εκτός από την επίλυση του μακροχρόνιου ζητήματος της ισότιμης πρόσβασης σε λιγνίτη και υδροηλεκτρικά σε όλους τους παίχτες της ενεργειακής αγοράς, αναγκαία είναι και μία σειρά από μεταρρυθμίσεις για την εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού.
«Πρώτον η αγορά λειτουργεί από την αρχή του έτους χωρίς μηχανισμό αποζημίωσης της ευελιξίας παρά το γεγονός ότι οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί εξακολουθούν να προσφέρουν επαρκή και ευέλικτη ισχύ και οι καταναλωτές συνεχίζουν να πληρώνουν για αυτές τις υπηρεσίες».
«Δεύτερον, ο ΑΔΜΗΕ καθυστερεί σημαντικά και συστηματικά τις πληρωμές προς τους ανεξάρτητους ηλεκτροπαραγωγούς, ενώ εφαρμόζει μεθοδολογίες συμψηφισμού για την κρατική ΔΕΗ (που λειτουργεί τόσο ως παραγωγός όσο και ως προμηθευτής), μετακυλύοντας ελλείμματα στους ανεξάρτητους ηλεκτροπαραγωγούς».
«Τρίτον, στην Ελλάδα εφαρμόζεται από τον Σεπτέμβριο του 2011 πολύ υψηλός Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στο φυσικό αέριο, ήτοι 1,5 Ευρώ/GJ (5,4 Ευρώ/MWh, δηλαδή δέκα φορές υψηλότερο από το ελάχιστο). Επομένως, το φυσικό αέριο ως καύσιμο (το μόνο διαθέσιμο τους ανεξάρτητους ηλεκτροπαραγωγούς) καθίσταται μη ανταγωνιστικό έναντι του λιγνίτη ή/και των εισαγωγών».
Ο Γενικός Διευθυντής του ΕΣΑΗ δεν αναμένει να υπάρξουν προβλήματα με τη συντήρηση των υπαρχουσών μονάδων της χώρας, παρότι η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μπορεί να καθυστερήσει προγραμματισμένες εργασίες. Ωστόσο, με δεδομένα τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, κατά πόσο προετοιμασμένη είναι για τον επερχόμενο χειμώνα; Θα προκαλέσει η συντήρηση των μονάδων πρόβλημα με δεδομένες τις παρούσες συνθήκες;
Περιέργως όχι όπως προκύπτει, αφού παρά την κρίση και την συνεπακόλουθη μείωση της ζήτησης, υπάρχει οριακή επάρκεια ισχύος.
«Αξίζει να σημειωθεί ότι στις δυσκολότερες περιόδους για το ηλεκτρικό Σύστημα (χειμερινοί και καλοκαιρινοί μήνες) πολλές φορές απαιτείται η λειτουργία όλων των αποδοτικών μονάδων φυσικού αερίου για να καλύψουν τη ζήτηση, λόγω της μη διαθεσιμότητας λιγνιτικών μονάδων, και να εξασφαλίσουν την απαραίτητη ισχύ. Επιπλέον, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, η Ελλάδα αναμένεται να παρουσιάσει αυξημένες ανάγκες σε ηλεκτρισμό πολύ σύντομα – ακόμα και μέσα στο 2016 - λόγω της αναμενόμενης οικονομικής ανάκαμψης, της απόσυρσης παλαιών λιγνιτικών μονάδων εξαιτίας περιβαλλοντικών περιορισμών και της αύξησης της κατανάλωσης ως απόρροια της διασύνδεσης των νησιών με το Ηπειρωτικό Σύστημα».
Όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, η μεγάλη και συνεχώς αυξανόμενη διείσδυση των κυμαινόμενων ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή δημιουργεί περαιτέρω ανάγκες για ευέλικτη ισχύ, που επιτυγχάνεται μόνο από μονάδες φυσικού αερίου και υδροηλεκτρικούς σταθμούς.
Παρ’ όλα αυτά, ο Δρ. Στάμτσης υπογραμμίζει την επικινδυνότητα που υπάρχει από τη συνεχή περιθωριοποίηση του ρόλου που μπορούν να παίξουν οι μονάδες των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών στο παρόν περιβάλλον.
«Αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, η οικονομική θέση των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών θα αποδυναμωθεί σημαντικά, σε σημείο που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο και τη λειτουργία των μονάδων. Σε αυτή την περίπτωση η ίδια η επιβίωση των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών θα τεθεί εν αμφιβόλω, θέτοντας σε κίνδυνο και την ύπαρξη επαρκούς και ευέλικτης ισχύος για το Ελληνικό Σύστημα Ηλεκτρισμού».